Tomaten kweken
Het zaaien van tomatenplanten gebeurt altijd in een zaaibakje binnenshuis of in een verwarmde kas. Je kunt zaaien vanaf februari/maart tot en met april. De zaden doen er bij 20 graden Celcius ongeveer 10 dagen over om te kiemen. Na het opkomen van de zaailingen worden ze in potjes gezet (nog steeds in een verwarmde ruimte). In mei/juni kun je de planten in een kas of op een warme, beschutte plaats hun definitieve plekje geven. Het wordt dan ook tijd om de planten met een stok te steunen anders vallen ze al snel om en lopen de vruchten de kans om te gaan rotten als ze op de grond liggen.
Tomatenplanten moet je onderhouden. Na ongeveer 4 vruchttrossen moet je de top eruit halen, anders blijft de plant doorgroeien en worden er maar kleine vruchtjes gevormd. Verder komen er in de oksels van de bladeren nieuwe uitlopers, de zgn. dieven. Ook die moet je wegnemen.
De tomaat komt net als paprika en aardappels uit Zuid-Amerika. Tomaten houden van warmte en een goed bemeste grond. Ze schijnen een voorkeur te hebben voor elk jaar dezelfde standplaats maar als je wisselteelt toepast, is dat een beetje lastig. Als je de planten in de tuin zet, hou dan de eerste tijd de jonge vogels in de gaten. Die kunnen het soms niet laten om de bladeren eraf te trekken, zodat je alleen nog maar een paar stompjes over hebt! Met vier bamboestokjes en wat folie of doek eromheen kun je de plantjes beschermen tot ze wat groter zijn.
Ziekten en plagen
Afgezien van vogelvraat kunnen tomaten van ziekten last hebben. Toch heb ik er zelf nog niet veel problemen mee gehad. Door de combinatie met peterselie of basilicum hoop ik in elk geval de meeste ziekten te ontlopen.
Toch is er 1 ding dat je planten snel zal bedreigen, vooral de planten die in de open lucht staan: teveel nattigheid. Regenperioden zorgen ervoor dat de gevreesde aardappelziekte snel de kop opsteekt. De bladeren worden bruin tot zwart en ook de vruchten worden aangetast. De schimmel die dit veroorzaakt, steekt vaak van naburige aardappelvelden over en in een paar dagen tijd kunnen alle tomatenplantjes het loodje leggen. Je kunt 2 dingen doen: 1. zorgen dat de planten onder een afdak staan als het veel regent. Dit is natuurlijk vooral een oplossing voor potplanten.2. preventief spuiten met een middel tegen aardappelziekte - dit is voor tomatenteelt in de open lucht het beste.
Onze eigen ervaringen:
Over drie soorten kunnen we de komende tijd nog veel vertellen, want die kweken we dit jaar zelf:
Tomaat Harzfeuer F1 (merk Sluis Garden), geschikt voor zowel de kas als de vollegrond. Het zijn rode tomaten die bestand zouden zijn tegen tomatenziekten.
Tomaat Goldene Königin (zelfde merk), ook zowel kas als volle grond. Dit zijn gele tomaten. Nog nooit geproefd, ben er zeer benieuwd naar...
Tomaat Minibel (ook zelfde merk), mini-tomaatjes voor grote bloempotten op terras of balkon - in ons geval op het terras.


Welke tomaat voor welk gebruik?Hoeveel soorten trostomaat kun je tegenwoordig vinden? Met welk soort van tomaat maak je best tomaat-garnaal, tomatensaus of tomatensoep? Welke soort gebruik je best voor een slaatje met mozzarella of een halve tomaat in de oven? Is een langwerpige tomaat hetzelfde als een ronde? En in welk type vindt u het meeste lycopeen?
Het nieuwe seizoen van de inlandse tomaten is gestart en in de groenterayon mag u meteen uitkijken naar drie opvallende nieuwigheden. Ze brengen het aantal tomaattypes met het Flandria-keurmerk op vijftien.
De vijftien types Flandria-tomaat (in het vakjargon van producenten en handelaars spreken ze over segmenten) hebben elk hun eigen vorm. Ze zijn lang niet allemaal rood en ze hebben ieder een specifiek gebruik in de keuken. Om door de bomen het bos te blijven zien, leest u hieronder een minigids over de vijftien types en over de lekkerste manier om ze te gebruiken.
De vijftien tomaattypes van Flandria hebben drie zaken gemeen: ze worden geteeld door lokale producenten (familiebedrijven) en combineren een milieuvriendelijke teeltwijze met een onberispelijke kwaliteit.
De drie nieuwkomers van 2007
Flandria Ministar LycoPlus: onder deze naam kunt u voortaan een tomatentros met 7 tot 9 kleine cocktailtomaatjes vinden (ze zijn iets kleiner dan de andere Ministars). Ze hebben allemaal een gehalte aan lycopeen dat dubbel zo hoog ligt als bij een klassieke tomaat. Lycopeen is een krachtige antioxidant. Het helpt ons beschermen tegen onder meer kanker in het hoofd- en halsgebied, de slokdarm, de maag en de prostaat en het speelt ook een rol in de vertraging van de ziekte. De LycoPlus tomaatjes laten zich gewoon uit het vuistje eten.
Flandria Sweet Pink: dit voorjaar maakt België kennis met de roze tomaat. Sweet Pink is de naam van een losse tomaat met een opvallend roze kleur (ook binnenin) en een iets zoetere smaak.
Flandria Torrito: deze vurige naam staat voor een tros van negen minitomaatjes (elk zo’n 22 g). Ze hebben een geblokte pruimvorm en dat onderscheidt ze duidelijk van andere minitomaatjes. De smaak is zalig zoet en bovendien ogen de kroontjes en de steeltjes frisgroen. Verleidelijk gezonde snoepjes, dus.
De losse tomaten
Flandria Baron: de traditionele Belgische vleestomaat! Deze losse en stevige tomaat is nog altijd één van de meest geteelde en meest gewaardeerde types in ons land. Ze heeft binnenin een meerhokkige structuur en veel sappig vruchtvlees.
Flandria Prince: ook een losse tomaat maar kleiner dan Baron en met een bijna perfect ronde vorm. De kleur is dieprood. De Prince is één van de tomaten die u het langst kunt bewaren (niet de koelkast, wel bij 12° tot 15° C!).
Flandria Prunella: dit type kunt u zowel los als in een trosvorm aantreffen. De tomaten hebben een langwerpige pruimvorm en doen denken aan de typisch Italiaanse “saustomaten”. De Flandria Prunella’s hebben echter vast vruchtvlees en een volle smaak.
De trossen
Flandria Princess: deze naam staat voor de grootste trostomaat in het gamma. Elke tros telt 4 tot 5 vruchten. Ze koppelen een dieprode kleur aan een appetijtelijke glans en een lange houdbaarheid.
Flandria Pittoresk: deze tros heeft ook 4 tot 5 vruchten maar die zijn wat kleiner van formaat (ze worden meestal omschreven als “middelgroot”). Ze zijn eveneens lang houdbaar en hebben een lange nasmaak in de mond.
Flandria Elite: de Elites zitten met 5 tot 6 vruchten stevig vast aan een mooi groene tros. Ze zijn de kleinste van de klassieke trostomaten en hebben een fijner maar sterk glanzend velletje.
Flandria Prunella: zie boven. In trosvorm biedt dit type vijf vruchten per tros.
De mini’s
Flandria Ministar: binnen het Flandria-aanbod van minitomaten vormen de Ministars de grootste. Het zijn echte cocktailtomaatjes en ze hangen met zeven vruchten aan een tros met een mooie visgraatvorm. Ze geuren heel aromatisch, hebben een dieprode kleur en smaken vrij zoet.
Flandria Eleganto: de Eleganto’s (ook bekend als mini San Marzano) zijn losse minitomaatjes die zonder kroontje geoogst worden. Ze hebben een vruchtgewicht van ongeveer 30 gram en vallen vooral op door hun langwerpige, ingedeukte vorm en hun fris aroma. Ze hebben een duidelijk mediterrane look en smaken stevig door.
Flandria Ti Amo: deze nieuwe naam vervangt de vorige benaming Miniprunella. Ti Amo staat voor een decoratieve tros met zeven tot negen elegante pruimtomaatjes in miniatuurvorm. Ze geuren erg fris en hebben een eerder zoete smaak. Lang houdbaar.
Flandria Bellino: de kleinste en zoetste mini’s in het Flandria-assortiment. Geen tros maar losse tomaatjes met een gewicht van ongeveer 15 gram. Ze zijn best te omschrijven als kerstomaatjes met een pruimvorm. Dank zij hun stevig en knapperig velletje blijven ze, net als de Ti Amo’s, lang houdbaar.
De speciaaltjes
Flandria Coeur de Boeuf: deze zuiderse tomaat par excellence heeft een vaste stek in de Belgische tuinbouw veroverd. Ze lijkt een beetje op een geribde peer en ook haar kleur wijkt af. Bij het rijpen kleurt ze immers van binnen naar buiten toe en daarom wordt ze halfrood en halfgroen geoogst.
Flandria Kumato: de bruine tomaat! Zowel aan de binnen- en als de buitenkant is de Kumato bruin. Ze koppelt deze opvallende kleur aan een perfect ronde vorm, een pittige smaak en stevig vruchtvlees.
Hoe herken ik de verschillende types?
Bij tomaten in kleine verpakking (een doosje of een schaaltje van 250 tot 500 g) vindt u het Flandria-keurmerk en het type vermeld op het etiket. Het gaat hier dan meestal om minitomaten.
De Flandria Ministar LycoPlus tomaat is te herkennen aan een duidelijke stempel “Lyco+” op het etiket op de folie rond het schaaltje.
Bij de grotere tomaten (losse vruchten of trossen) kunt u het type meteen herkennen als het in de winkel wordt aangeboden in de oorspronkelijke Flandria-verpakking. In dat geval ziet u het Flandriakeurmerk en de vermelding van het tomaattype op de kaart die aan de kist hangt, op de kartonnen doos, op het tussenvel of het inlegvel of nog op het schaaltje (voor afzonderlijke trossen).
Flandria Elites zijn dan weer goed te herkennen aan een labeltje aan het steeltje van de tros. De herkenning wordt wat moeilijker als de grotere tomaten in het groenterek in bulk aangeboden worden. Als de staander of de kaart op het rek niets vermeldt, dan zal de vorm van de tomaat meestal raad brengen. Een Baron, een Sweet Pink, een Prunella, een Torrito, een Kumato of een Coeur de Boeuf bij voorbeeld haalt u er meteen uit!